เรื่องราวที่เขาจะเล่าขาน

30 ก.ย.2562 เป็นวาระที่เพื่อนร่วมรุ่นของผมส่วนใหญ่ถึงคราวเกษียณราชการ ส่วนตัวผมอายุน้อยกว่าเพื่อนเลยต้องรอไปอีก 2 ปี เพื่อนผมมีทั้งข้าราชการทหาร ตำรวจ และข้าราชการพลเรือน ผมได้มีโอกาสพูดคุยกับเพื่อนๆ ในงานเลี้ยงเกษียณหลายวาระ ถึงชีวิตการทำงานของเพื่อนๆ ในระหว่างรับราชการว่าเป็นอย่างไรบ้าง....    

ที่มาของภาพ  ธเนศวร์ ธ.ยางกูร

มีผลงานอะไรบ้างที่รู้สึกภูมิใจ ตอนรับราชการ

ผมถามคำถามนี้ กับเพื่อนๆ ที่เกษียณ เพื่อนหลายคนก็เล่าให้ฟัง แต่เพื่อนหลายคนก็นั่งนึกอยู่นาน ก็ยังนึกไม่ออก  แต่จากการพูดคุย ผมพอสรุปประเด็นต่างๆ ที่สำคัญได้ ดังนี้ 

• เพื่อนหลายคน ไม่มีผลงานอะไรเลยที่รู้สึกภูมิใจระหว่างทำงานราชการ 
• การทำงานหนักแล้วจะเจริญก้าวหน้าในชีวิตราชการนั้น ไม่มีจริง  
• การจะเจริญก้าวหน้า ได้ยศ ได้ตำแหน่ง มันขึ้นอยู่กับว่า ท่านเป็นคนของใคร 
• ข้าราชการหลายคนไม่ได้มุ่งมั่นและจริงจังที่จะบำบัดทุกข์บำรุงสุขให้ราษฎร ทำงานตามแต่ที่เจ้านายจะพึงพอใจ แม้จะไม่ถูกทำนองคลองธรรม
• มีการคอรัปชั่นในทุกหน่วยงานราขการ  
• หลายคนเห็นแก่ประโยชน์ส่วนตัวมากกว่าประโยชน์ส่วนรวม 
• หลายคนหวังแต่สิทธิ์ที่จะต้องได้รับจากราชการ แต่ไม่เคยถามตัวเองว่า จะทำอะไรให้ราชการบ้าง 
• ระบบราชการไทยควรต้องได้รับแก้ไขโดยเร็ว โดยเฉพาะความเชื่อที่ว่า ข้าราชการเป็นชนชั้นสูง มีเกียรติยศที่ต้องได้รับการเคารพนับถือ  และมีอภิสิทธิ์เหนือกว่าประชาชนทั่วไป

คนอยากเป็นข้าราชการ เพราะอยากมีความมั่นคง  อยากเป็นคนที่มีเกียรติ เป็นชื่อเสียงแก่ครอบครัวและวงศ์ตระกูล มีบำนาญหลังเกษียณ แต่ไม่มีใคร "อยากเป็นข้าราชการเพราะอยากช่วยเหลือประชาชน"  เหมือนกับคนอยากเป็นหมอเพราะหมอรวย ไม่ใช่อยากเป็นหมอเพื่อช่วยชีวิตคน 

หากเริ่มต้นคิดกันเช่นนี้แล้ว ไม่มีทางที่ประเทศไทยจะมีข้าราชการหรือหมอที่ดีได้  

เรื่องของเราที่เขาจะเล่าขาน 
ฟังเรื่องราวเกี่ยวกับงานราชการของเพื่อนๆ แล้ว ผมหวนกลับมาคิดถึงตัวเองบ้าง สรุปได้ว่า ผมเองก็ยังตอบไม่ได้เช่นกันว่า ผลงานอะไรที่ทำให้ผมรู้สึกภูมิใจในการรับราชการที่ผ่านมา 40 ปี ผมก็ยังนึกไม่ออกเช่นกัน แล้วอีก 2 ปีที่เหลือผมจะมีคำตอบหรือปล่าว ก็ยังไม่รู้ 

คำกล่าวสุนทรพจน์ของ ศ.ดร.ปรีดี พนมยงค์ ที่กล่าวไว้ในสภาผู้แทนราษฎรเมื่อวันที่ 7 พ.ค.2489  ความตอนหนึ่งว่า

“เมื่อข้าพเจ้ามีอำนาจ ก็ไม่มีประสบการณ์ แต่เมื่อข้าพเจ้ามีประสบการณ์ ก็ไม่มีอำนาจ” 

จากสุนทรพจน์ดังกล่าวล้วนสะท้อนเรื่องสำคัญเรื่องหนึ่งในระบบราชการปัจจุบัน  ผู้ที่ได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งสำคัญระดับผู้บริหารในระบบราชการ ส่วนใหญ่ไม่มีฝีไม้ลายมือหรือประสบการณ์ในงานนั้นๆ โดยตรง แต่กลับได้รับแต่งตั้งเพราะระบบอุปถัมภ์ เส้นสาย และพรรคพวก อยู่ๆ ก็กระโดดจากท้องฟ้าลงมาเป็นผู้บริหารเลย อย่างนี่เรียกได้ว่า ไม่มีประสบการณ์แต่ดันกลับมีอำนาจ งานราชการที่รับผิดชอบจึงล้มเหลวตามไปด้วย  

ส่วนข้าราชการที่มีฝีไม้ลายมือเป็นที่ยอมรับและมีประสบการณ์หลากหลาย มักถูกมองข้าม ไม่ได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งผู้บริหารที่สำคัญ เพราะคนเหล่านี้ไม่มีใครคิดอยากจะอุปถัมภ์ ไม่มีเส้นสาย และพรรคพวก ข้าราชการพวกนี้ จึงมักถูกดองเค็ม

คนเป็นโจร ก็จะแต่งตั้งโจรพวกเดียวกันขึ้นมาเป็นพรรคพวก สืบต่อๆ กันไป  ไม่มีทางที่คนดีจะได้ปกครองบ้านเมือง  
      
ข้อคิดสรุปสุดท้ายจากเพื่อนๆ ให้ข้อแนะนำว่า การที่เราจะคิดอะไรอย่างสร้างสรรค์ คิดใหม่ทำใหม่ในสิ่งที่ดีขึ้น หรือคิดที่อยากจะปรับปรุง แก้ไข หรือเปลี่ยนแปลงใดๆ ไม่มีทางที่เราจะทำได้หรอก หากเราไม่ได้เป็นผู้ที่มีอำนาจโดยแท้จริง  เราคงทำได้ในหน้าที่เล็กๆ ที่เรารับผิดชอบให้ดีที่สุดเท่านั้นเอง แม้หน้าที่ที่ถูกมอบหมายให้ทำจะแลดูโง่ๆ และไม่ค่อยฉลาดเท่าใดนัก  แต่เราก็ต้องทำ      

ทุกคนล้วนเกษียณเหมือนกัน ทุกคนจึงไม่มีอะไรแตกต่าง
ยกเว้นเรื่องราวที่เขาจะเล่าขานถึงท่านว่าอย่างไร  

**************************  
จุฑาคเชน 8 ต.ค.2562