ค่านิยมร่วมการศึกษาไทย "ขุนช้างเผือก ปล่อยช้างขี้เรือน"

ผมได้อ่านบทความ "หมายเหตุประเทศไทย" ของคุณลม  เปลี่ยนทิศ ในหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ ฉบับวันที่ 21 ก.ย.2554 เกี่ยวกับเรื่อง "งบการศึกษา 4.7 แสนล้านบาท แต่เด็กไทยยิ่งเรียนยิ่งโง่"  ในบทความนี้คุณลมฯ ได้เขียนถึงจดหมายจาก "ครูชนบท" ท่านหนึ่งที่ส่งมาให้ ซึ่งครูชนบทท่านนี้ ได้เขียนมุมมองเรื่องราวของการศึกษาไทย ได้อย่างน่าสนใจ 

ผมอ่านแล้วรู้สึกว่าครูชนบทท่านนี้ เขียนได้แบบมองเห็นภาพจริงๆ  เลยอยากนำมาเผยแพร่อีกต่อหนึ่ง เพื่อให้หลายๆ ท่านลองอ่านและพิจารณากันดูว่า "การศึกษาของเราเป็นแบบที่ครูชนบทท่านนี้เขียนไว้จริงหรือไม่" ครูชนบทท่านนี้เขียนว่า

"คุณลมครับ ข่าวที่เด็กไทยได้รับรางวัลนั้นรางวัลนี้อยู่เรื่อยๆ เมื่อทราบข่าว ผมก็รู้สึกดีใจกับลูกหลานที่เป็นนักเรียน ครู อาจารย์ และสถาบันนั้นๆ เช่นเดียวกับคนทั่วไป" ...ฯลฯ... "คุณลมครับ ที่ผ่านมานโยบายการศึกษาของชาติไทย ยึดนโยบาย "ขุนช้างเผือก" เอาไว้เพื่อโชว์แขก ส่วน "ช้างขี้เรือน" ปล่อยให้มันเป็นปุ๋ยของชาติก็แล้วกัน

เดี๋ยวนี้ ครูฉลาด (แกมโกง)  เขาไม่สอนนักเรียนตามหลักสูตร เพราะไม่มีประโยชน์อะไร สู้ไปตั้งใจฝึก เด็กที่มีพรสวรรค์ (ช้างเผือก) ด้านใดด้านหนึ่ง แล้วส่งเข้าประกวดเพื่อรับประกาศนียบัตรและโล่รางวัลระดับต่างๆ (ระดับกลุ่ม ระดับเขตพื้นที่การศึกษา ระดับภาค ระดับประเทศ) ในปีการศึกษาหนึ่งขอให้ได้รับ 1 รางวัลก็พอแล้ว

ครูที่ฝึกและผู้อำนวยการโรงเรียน จะได้รับการยกย่องว่าเป็นครูที่ดี มีฝีมือเป็นที่ยอมรับในสังคม สามารถนำใบประกาศนียบัตรหรือโล่ไปอ้าง เพื่อขอเลื่อนขั้นเงินเดือนกรณีพิเศษ และถือเป็นผลงานเชิงประจักษ์ที่สามารถนำเสนอ เพื่อเลื่อนตำแหน่งและวิทยฐานะครู ให้สูงขึ้นได้

แต่นักเรียนที่อ่านไม่ออกอีกเกินครึ่ง ช่างหัวมัน ไม่เกี่ยวกับฉัน"

อ่านแล้วก็คงไม่ต้องอธิบายเพิ่มเติมอะไรมากนัก เพราะเห็นภาพได้ชัดเจน และผมก็ยังมองเห็นว่า ค่านิยมร่วมของผู้บริหารการศึกษา ผู้อำนวยการและครู โดยเฉพาะในระดับขั้นการศึกษาขั้นพื้นฐานของประเทศไทยเป็นเช่นนี้จริง การที่โรงเรียนจะมีชื่อเสียงได้ ครูจะเก่ง ผู้อำนวยการจะได้เลื่อนขั้น มักวัดกันจากโล่ รางวัลและเกียรติบัตรที่ได้รับเหล่านี้ แต่ผลผลิตและผลลัพธ์ของนักเรียนในภาพรวมไม่ค่อยมีใครกล่าวถึง ยกตัวอย่างเช่น หากเราผลิตสินค้าออกมา 10 ชิ้น แต่เราสนใจและพัฒนาคุณภาพแค่ 2 ชิ้น ที่เหลืออีก 8 ชิ้นกลับทิ้งมันไป อย่างนี้ถือว่าการลงทุนครั้งนี้ "ขาดทุน"

นโยบายที่ผิดพลาด มักจะสร้าง "ค่านิยมร่วม" ที่ผิดพลาดตามไปด้วย

ในการบริหารการศึกษา ผมว่า การบริหารคุณภาพทั่วทั้งองค์กร  (Total Quality Managment) เป็นสิ่งสำคัญมากกว่า การบริหารคุณภาพเป็นหย่อมๆ (Sparse   Quality Managment) ไม่อยากนั้นเด็กที่ไม่มีทั้งพรสวรรค์ ทั้งไม่ค่อยฉลาด และบางครั้งก็ขาดโอกาส  ยิ่งจะถูกทิ้งออกไปกลายเป็นคนไร้คุณภาพของสังคม

********************************************
ชาติชาย คเชนชล : 26 ก.ย.2554

ตีพิมพ์ใน น.ส.พ.เวสเทิร์นนิวส์ โฟกัสราชบุรี ฉบับประจำเดือนพฤศจิกายน 2554 หน้า 21